een recente gezichtsreconstructie van een 10.000 jaar oud skelet genaamd de “Cheddar Man” heeft een man blootgelegd met helderblauwe ogen, licht krullend haar en donkere huid.”It might surprise the public, but not ancient DNA genetici,” zegt Mark Thomas, een wetenschapper aan het University College London.
dat komt omdat een nieuwe analyse van het DNA van de oude mens bewijst dat hij genetisch vergelijkbaar is met andere donkere huidcellen uit het Mesolithicum die in Spanje, Hongarije en Luxemburg zijn gevonden en waarvan het DNA al is gesequenced. De nieuwe openbaring plaatst de Cheddar Man onder een groep jager-verzamelaars die vermoedelijk naar Europa zijn gemigreerd aan het einde van de laatste ijstijd zo ‘ n 11.000 jaar geleden.
de Cheddar Man verdiende zijn naam, niet vanwege zijn voorliefde voor kaas, die waarschijnlijk pas ongeveer 3000 jaar later werd geteeld, maar omdat hij werd gevonden in Cheddar Gorge in Somerset, Engeland (waar overigens cheddar kaas vandaan komt).Thomas maakt deel uit van een groot team dat samen met het London Natural History Museum werkte aan de reconstructie van het gezicht van de Cheddar Man.
ze begonnen met de reconstructie door metingen van de schedel.”Hij had een dikke, zware schedel en een relatief lichte kaak”, zegt Thomas.
onderzoekers sequentieerden vervolgens het gehele genoom van de Cheddar Man. Hij is het oudste Britse individu wiens genen wetenschappers in kaart hebben gebracht. Uit de sequentie leerden ze huidskleur, oogkleur en haartype.Tot slot, om de Cheddar Man tot leven te brengen, gebruikten ervaren Nederlandse modelbouwers Adrie en Alfons Kennis 3D scans en printen om het “vlees” toe te voegen aan zijn gereconstrueerde botten.
het creëren van kleur uit oude genen
dankzij nieuwe sequencingtechnologie kunnen onderzoekers enorme hoeveelheden data doorzoeken, zegt Thomas. Hierdoor kon het team een duidelijk beeld krijgen van hoe de Cheddar Man eruit zag.
de genen die de huidskleur bepalen worden in kaart gebracht over verschillende chromosomen, zegt Miguel Vilar, de science manager van National Geographic ‘ s genome project. Vilar was niet betrokken bij de reconstructie, maar zegt dat wetenschappers zouden hebben moeten kijken naar miljarden datapunten, iets wat we eerder niet konden doen met oude DNA.
nieuwe DNA-sequentietechnieken maken die verspreide chromosomen gemakkelijker te lezen, zegt hij.”It’ s like taking an ancient book and looking at a whole chapter, versus looking at a single word. Nu kunnen we volledige paragrafen lezen.”
” Oogpigmentatie wordt bepaald door een specifiek gen en een bepaalde variant in het gen, ” zegt Thomas. “Voor de huid zijn er een aantal varianten.”
hoe en wanneer Britten na verloop van tijd een lichtere huid ontwikkelden is onduidelijk.
” we denken dat het komt omdat een lichte huid meer UV-straling toelaat, wat helpt vitamine D af te breken, ” zegt Vilar. In meer gematigde gebieden, waar oude mensen minder blootgesteld waren aan zonlicht, zouden ze meer straling moeten absorberen om de essentiële vitamine af te breken die nodig is voor gezonde botten.
” naar mijn mening is dat de meest robuuste theorie voor huidpigmentatie, ” zegt Thomas. “Maar het verklaart geen oogpigmentatie. Er zijn andere processen die doorgaan. Het kan seksuele selectie zijn. Het kan zelfs iets anders zijn dat we nog niet begrijpen.”
een andere theorie uit een studie uit 2014 suggereerde dat toen de mens boerderijen begon te kweken, hun dieet minder divers werd en dat ze dus meer vitamine D uit de zon moesten opnemen.
vandaag, voegt hij eraan toe, helpen moderne diëten mensen vitamine D te consumeren zonder blootstelling aan zonlicht.
het bepalen van de huidskleur is slechts een klein deel van het project, zegt Thomas. Onderzoekers kijken breder naar hoe dieetveranderingen en blootstelling aan ziekteverwekkers de afgelopen tienduizend jaar de bevolking beà nvloedden.Hun onderzoek zal later deze maand het onderwerp zijn van een documentaire over het Britse Channel4-netwerk.
” als je veranderingen in genetische varianties in de loop van de tijd kunt meten,” voegt hij toe, “kun je de evolutie opvangen als het gebeurt.”