Mystery play

een moderne uitvoering van een mystery play, specifiek een passion play.

mysteriespelen, soms ook wonderspelen genoemd (hoewel deze zich meer richtten op het leven van heiligen), behoren tot de vroegste formeel ontwikkelde toneelstukken in middeleeuws Europa. Middeleeuwse mysteriestukken gericht op de weergave van Bijbelverhalen in kerken als tableaux met bijhorende antifonaal lied. Ze ontwikkelden zich van de tiende tot de zestiende eeuw, het bereiken van het hoogtepunt van hun populariteit in de vijftiende eeuw voordat ze verouderd door de opkomst van professionele theater.The Catholic church eyed mystery speelt voorzichtig. Tot het begin van de dertiende eeuw werden ze uitgevoerd door priesters en monniken, maar paus Innocentius III werd bedreigd door hun populariteit en verbood elke priester of monnik om verder te handelen. Deze beslissing van de katholieke kerk maakte een blijvende indruk op de geschiedenis van het westerse theater, als drama, die tot die tijd was een wijze van uitdrukking bijna volledig gebruikt voor religieuze doeleinden nu viel in de handen van degenen buiten de kerk.

historische oorsprong

mysteriespelen ontstonden als eenvoudige tropen, verbale versieringen van liturgische teksten, en werden langzaam meer uitgewerkt. Toen deze liturgische drama ‘ s in populariteit toenamen, ontstonden er volkstalen, toen reizende gezelschappen van acteurs en theaterproducties georganiseerd door lokale gemeenschappen in de latere Middeleeuwen steeds vaker voorkwamen. Ze onderbraken vaak religieuze festivals, in een poging om levendig te laten zien wat de dienst bedoeld was om te herdenken. Zo werd de Maagd Maria meestal vertegenwoordigd door een meisje met een kind in haar armen.De Quem Quœritis is de bekendste vroege vorm van de drama ‘ s, een gedramatiseerde liturgische dialoog tussen de engel bij het graf van Christus en de vrouwen die zijn lichaam zoeken. Deze primitieve vormen werden later uitgewerkt met dialoog en dramatische actie. Uiteindelijk verhuisden de drama ‘ s van binnen naar buiten—het kerkhof en de openbare markt. Deze vroege uitvoeringen werden gegeven in het Latijn, en werden voorafgegaan door een proloog in de volkstaal, gesproken door een heraut die een samenvatting van de gebeurtenissen gaf. De acteurs waren priesters of monniken. De voorstellingen waren grimmig, gekenmerkt door strikte eenvoud en oprechte toewijding.In 1210, verdacht van hun groeiende populariteit, verbood Paus Innocentius III geestelijken om in het openbaar te handelen, waardoor de organisatie van de drama ‘ s werd overgenomen door de stadsgilden, waarna verschillende veranderingen volgden. Voorstellingen in de volkstaal namen snel het Latijn in beslag en er werden grote inspanningen gedaan om het kijkpubliek aan te trekken. Niet-Bijbelse passages werden toegevoegd, samen met komische scènes. Acteren en karakterisering werd meer uitgewerkt.

deze lokale religieuze voorstellingen werden, in enkele van de grotere steden in Engeland, zoals York, uitgevoerd en geproduceerd door gilden, waarbij elk gilde de verantwoordelijkheid nam voor een bepaald stuk van de schriftuurlijke geschiedenis. Uit het gilde kwam de term mystery play of mysteries, uit het Latijnse mysterium.

het mysteriespel ontwikkelde zich op sommige plaatsen tot een serie toneelstukken die alle belangrijke gebeurtenissen in de christelijke kalender behandelen, van de Schepping tot de Dag des Oordeels. Tegen het einde van de vijftiende eeuw, werd de praktijk van het acteren van deze toneelstukken in cycli op festivaldagen gevestigd in verschillende delen van Europa. Soms werd elk toneelstuk uitgevoerd op een versierde kar genaamd een verkiezing die bewoog over de stad om verschillende menigten toe te staan om elk spel te kijken. De hele cyclus kan duren tot twintig uur uit te voeren en kan worden verspreid over een aantal dagen. Als geheel worden deze aangeduid als Corpus Christi cycli.

de toneelstukken werden uitgevoerd door een combinatie van professionals en amateurs en werden geschreven in zeer uitgebreide stanza vormen; ze werden vaak gekenmerkt door de extravagantie van de sets en “special effects”, maar konden ook grimmig en intiem zijn. De verscheidenheid van theatrale en poëtische stijlen, zelfs in een enkele cyclus van toneelstukken, kan opmerkelijk zijn.Mysteriestukken worden nu typisch onderscheiden van Wonderstukken, die specifiek episodes uit het leven van de heiligen heruitgegeven in plaats van uit de Bijbel.; er moet echter ook worden opgemerkt dat beide termen vaker worden gebruikt door moderne geleerden dan door middeleeuwse mensen, die een grote verscheidenheid aan terminologie gebruikten om te verwijzen naar hun dramatische uitvoeringen.

Franse mysteriestukken

een standbeeld van een mysterieus toneelstuk.

mysterie toneelstukken ontstonden vroeg in Frankrijk, met Frans wordt gebruikt in plaats van Latijn na 1210. Het werd uitgevoerd op grote schaal gedurende de vijftiende en vroege zestiende eeuw, met toneelstukken in de veertiende eeuw gericht op het leven van heiligen. De kortste van deze mysteriespelen was minder dan 1000 regels (zoals Sainte Venice) en de langste was meer dan 50.000 regels (bijvoorbeeld Les Actes des Apotres). Het gemiddelde was echter ongeveer 10.000 lijnen. De meeste voorstellingen werden in opdracht en georganiseerd door hele steden en overheden, met een typische voorstelling verspreid over drie of vier dagen. Aangezien er in de Middeleeuwen in Frankrijk geen vaste theaters waren, moesten er voor mysteriestukken podia worden gebouwd om te kunnen worden opgevoerd. Podia werden vaak gebouwd over grote openbare ruimtes, zoals pleinen of begraafplaatsen. Ze werden prompt afgebroken bij het einde van de voorstellingen.Engels mystery plays

er is geen verslag van enig religieus drama in Engeland voor de Normandische verovering. Rond het begin van de twaalfde eeuw werd het toneelstuk van St.Catharine opgevoerd in Dunstable, en dergelijke toneelstukken waren gebruikelijk in Londen in 1170. Het oudste nog bestaande wonderspel in het Engels is The Harrowing of Hell, Het beschrijven van de afdaling van Christus om de verdoemden in de hel te redden, behorend tot de cyclus van Pasen toneelstukken.

er zijn vier complete of bijna complete Engelse bijbelse collecties van toneelstukken. De meest complete is de York Mystery toneelstukken (cycli van bijbelse drama ’s van creatie tot oordeel waren bijna uniek Voor York en Chester) van achtenveertig optochten; er zijn ook de Towneley toneelstukken van tweeëndertig optochten, ooit gedacht te zijn geweest een ware “cyclus” van toneelstukken uitgevoerd in Wakefield; de N Town-toneelstukken (ook wel de Ludus Coventriae-cyclus of Hegge-cyclus genoemd), nu algemeen overeengekomen om een bewerkte compilatie van ten minste drie oudere, ongerelateerde toneelstukken te zijn, en de Chester-cyclus van vierentwintig optochten, nu algemeen overeengekomen om een Elizabethaanse reconstructie van oudere middeleeuwse tradities te zijn. Ook nog bestaan er TWEE wedstrijden uit een nieuwtestamentische cyclus gespeeld in Coventry en een verkiezing elk van Norwich en Newcastle-on-Tyne. Daarnaast bestaan er een vijftiende-eeuws toneelstuk over het leven van Maria Magdalena en een zestiende-eeuws toneelstuk over de bekering van de Heilige Paulus, beide afkomstig uit Oost-Anglia. Naast het Midden-Engelse drama, zijn er drie overlevende toneelstukken in Cornish, en een aantal cyclische toneelstukken overleven vanuit continentaal Europa.

deze bijbelse spelcycli verschillen sterk in inhoud. De meeste bevatten episodes zoals de val van Lucifer, de schepping en val van de mens, Kaïn en Abel, Noach en de zondvloed, Abraham en Isaak, de geboorte, de opwekking van Lazarus, de hartstocht en de opstanding. Andere optochten waren het verhaal van Mozes, de processie van de profeten, de doop van Christus, de verzoeking in de woestijn en de Tenhemelopneming en kroning van de Maagd. In bepaalde cycli werden de toneelstukken gesponsord door de nieuw opkomende middeleeuwse ambachtelijke gilden. De York mercers, bijvoorbeeld, sponsorde de Doomsday pageant. De gildenverenigingen moeten echter niet worden opgevat als de productiemethode voor alle steden. Hoewel de Chester optochten worden geassocieerd met gilden, is er geen aanwijzing dat de n-Town toneelstukken worden geassocieerd met gilden of uitgevoerd op optochtwagens. Misschien wel de meest bekende van de mysterie toneelstukken, althans voor moderne lezers en publiek, zijn die van Wakefield. Helaas is niet bekend of de toneelstukken van het Towneley manuscript de toneelstukken zijn die in Wakefield worden opgevoerd, maar een verwijzing in het tweede stuk van de herders naar Horbery Shrogy’ s is sterk suggestief. In The London Burial Grounds van Basil Holmes (1897) beweert de auteur dat de Holy Priory Church, naast St Katherine Cree op Leadenhall Street, Londen, de locatie was van wonderstukken van de tiende tot de zestiende eeuw. Edmund Bonner, bisschop van Londen (ca. 1500-1569) stopte dit in 1542.De beroemdste stukken uit de Towneley-collectie worden toegeschreven aan de Wakefield-Meester, een anonieme toneelschrijver die in de vijftiende eeuw schreef. Vroege geleerden suggereerden dat een man met de naam Gilbert Pilkington de auteur was, maar dit idee is weerlegd door Craig en anderen. De naam “Wakefield Master” werd voor het eerst toegepast op dit individu door de literatuurhistoricus Gayley. De Wakefield-meester ontleent zijn naam aan de geografische locatie waar hij woonde, de marktstad Wakefield in Yorkshire. Hij kan daar een hoogopgeleide geestelijke geweest zijn, of mogelijk een monnik uit een nabijgelegen klooster in Woodkirk, vier mijl ten noorden van Wakefield. Er werd ooit gedacht dat deze anonieme auteur een serie van 32 toneelstukken schreef (elk gemiddeld ongeveer 384 regels) genaamd de Towneley cyclus. Over de bijdragen van de meester aan deze collectie wordt nog veel gediscussieerd, en sommige geleerden denken dat hij er minder dan tien heeft geschreven. De collectie blijkt een cyclus van mysterieuze toneelstukken te zijn, uitgevoerd tijdens het Corpus Christi festival. Deze werken verschijnen in één manuscript, dat een aantal jaren bewaard werd in de Towneley Hall van de Towneley familie. De toneelstukken worden dan ook de Towneley Cycle genoemd. Het handschrift bevindt zich in de Huntington Library of California. Het vertoont tekenen van Protestantse bewerking—verwijzingen naar de paus en de sacramenten worden bijvoorbeeld doorgestreept. Ook werden tussen de twee laatste stukken twaalf manuscriptblaadjes uitgescheurd, blijkbaar vanwege Katholieke verwijzingen. Dit bewijs suggereert sterk dat het stuk nog steeds werd gelezen en uitgevoerd in 1520, misschien wel zo laat in de Renaissance als de laatste jaren van koning Hendrik VIII ‘ s bewind.De bekendste optocht in het Towneley manuscript is de tweede optocht van de herders, Een burlesque van de geboorte met Mak de schapendief en zijn vrouw Gill, die een gestolen Lam min of meer expliciet vergelijkt met de redder van de mensheid. The Harrowing of Hell, afgeleid van de apocriefe handelingen van Pilatus, was een populair onderdeel van de York en Wakefield cycli.

de drama ‘ s van de Elizabethaanse en Jacobijnse periode werden ontwikkeld uit mysteriespelen.

een Passiespel dat buiten plaatsvindt.

structuur

mysteriespelen draaien meestal rond het Oude Testament, Het Nieuwe Testament en de verhalen van heiligen. In tegenstelling tot de farces of komedies van die tijd, werden ze door het publiek gezien als niet-fictieve, historische verhalen. De toneelstukken begonnen vrij kort, maar groeiden in de loop van de tijd. Ze werden niet uitgevoerd door professionals, maar door dramatische verenigingen gevormd in alle grote steden met het uitdrukkelijke doel van het uitvoeren van mysterie toneelstukken.

het podium van een modern mystery play.

de scènes van een mysteriespel zijn niet van elkaar afgeleid—elke scène is alleen met elkaar verbonden door de ideeën van de eeuwige verlossing te vergemakkelijken. De toneelstukken konden slechts één of vijfhonderd karakters gebruiken, het refrein niet meegerekend. Ze liepen meestal over meerdere dagen. Plaatsen werden enigszins symbolisch vertegenwoordigd door uitgestrekte landschappen, in plaats van echt vertegenwoordigd. Bijvoorbeeld, een bos kan worden gepresenteerd door twee of drie bomen. En hoewel de actie van plaats kon veranderen, bleef het landschap constant. Er waren geen gordijnen of scènewijzigingen. Zo kon het publiek zien twee of drie sets van actie in een keer, op verschillende delen van het podium. De kostuums waren echter vaak mooier dan accuraat, en acteurs betaalden ze persoonlijk.

de vorm van het podium blijft een kwestie of enige controverse. Sommigen beweren dat optredens plaatsvonden op een cirkelvormig podium, terwijl anderen beweren dat een verscheidenheid aan vormen werden gebruikt—rond, vierkant, hoefijzer, enzovoort. Het is echter bekend dat er in ieder geval een aantal toneelstukken werden uitgevoerd op ronde podia.

personages kunnen beroemde heiligen en martelaren zijn, heidenen en duivels, of zelfs gewone mensen, zoals handelaars, soldaten, boeren, vrouwen en zelfs sots. Mystery toneelstukken waren beroemd om zijn zwaar religieus, maar ook uitzonderlijk down To earth, en zelfs komische.Passiespelen zijn specifieke soorten mysteriespelen, die draaien rond het verhaal van Jezus Christus ‘ kruisiging en opstanding. Ze waren uitzonderlijk populair in de vijftiende eeuw, zoals ze vandaag nog steeds zijn, vanwege hun fantastische praal, rekwisieten, landschap en spektakel. Het was niet ongewoon voor producenten van passies om meer te verdienen dan de schrijvers of acteurs, vooral omdat producenten de “speciale effecten” van de tijd.Bekende schrijvers van mystery plays zijn Andreas Gryphius, Hugo von Hoffmansthal en Calderon

Modern revivals

de Mystery Plays werden in 1951 in York en Chester nieuw leven ingeblazen als onderdeel van het Festival of Britain. De Lichfield Mysteries werden nieuw leven ingeblazen in 1994. Meer recent, de n-Town cyclus van touring toneelstukken zijn nieuw leven ingeblazen als de Lincoln mystery toneelstukken. In 2004 werden in de Kathedraal van Canterbury twee mystery plays opgevoerd, één over de schepping en de andere over de passie, met acteur Edward Woodward in de rol van de God. De voorstellingen in opdracht van een cast van meer dan 100 lokale mensen en werden geproduceerd door Kevin Wood.Mel Gibson ‘ s film uit 2004, The Passion of the Christ, zou een moderne bewerking van een mystery play kunnen zijn.

zie ook

• moraliteit
• het lijden van de Christus
• Passie (Christendom)

opmerkingen

alle links geraadpleegd op 2 November 2018.

• De Officiële Lincoln Mysterie Speelt Website
• De Officiële Chester Mysterie Speelt Website
• De York Mysterie speelt
• York Mysterie Speelt
• Een simulator van de voortgang van de optochten in de York Mysterie speelt
• De Lichfield Mysteries

Teksten

• De Towneley (Wakefield) Fietsen in Midden-engels
• De York Cyclus in Midden-engels
• De n-Town Speelt