egzegeza:
Ewangelia wg św. Jana 13:31-14:31. Kontekst
te wersety służą jako podstawa rozdziału 15 i wprowadzają kilka tematów, na których Jezus rozszerza się w rozdziale 15:
* możliwość zaprzeczenia lub nie przebywania w Jezusie (13:36-38; 15:6). * żywotna natura połączenia ucznia z Jezusem (14:6; 15:5-6).
* obietnica spełnionej modlitwy (14:14; 15:7).
* znaczenie zachowania przykazań Jezusa i przynoszenia owoców (14:15; 15:8).
ale zaczynamy też słyszeć o nienawiści kosmosu do Jezusa i jego uczniów (15:18 – 16:4) (Williamson, 194).
Jan 15:1-8. Przegląd
te wersety są alegorią (dziełem, w którym postacie reprezentują inne rzeczy i symbolicznie wyrażają głębsze znaczenie). W tym małym dramacie jest czterech aktorów.
• Chrystus jest krzewem winnym (w. 5).
• uczniowie są gałęziami (w.5).
* ci, którzy nie trwają w Chrystusie, są bezużytecznymi gałęziami (w. 6).
obraz winorośli jest znajomy. Stary Testament często obrazuje Izrael jako winorośl lub winnicę, ale zazwyczaj odniesienia te są negatywne. Bóg powiedział: „Ja … zasadziłem Ci szlachetną winorośl, całkowicie prawe nasienie. Jakże więc zmieniłeś się w zdegenerowane latorośle obcego krzewu winnego dla mnie?”(Jeremiasz 2: 21; Zobacz także Izajasz 5: 7; Ezechiel 15:6; 19:10, 12).
w tych przykładach Starego Testamentu Izrael był krzewem winnym i podlegał sądowi. W Jana 15, Jezus jest krzewem winnym i to latorośle (uczniowie lub Izrael), którzy podlegają sądowi (Borchert, 139).
winnice są znane uczniom Jezusa. Ludzie przechodzą winnice, chodząc z miejsca na miejsce. Niektórzy posiadają własną winnicę lub pracują w winnicy. Są w stanie odróżnić owocne gałęzie od tych, które będą wysysać energię winorośli. Przycinają bezowocne gałęzie, cały czas czując się dobrze w chirurgicznym celu swojej pracy. Przycinanie może wydawać się okrutne, ale odnawia żywotność winorośli. Bezużyteczne pnącza drenują siłę rośliny. Pozostawienie ich na miejscu nie służy żadnemu celowi i zmniejsza wartość winnicy. Vinegrower odcina bezowocne gałęzie i, uznając je za bezużyteczne, spala je.
gdzie tu jest kościół? Owocny Kościół jest gałęzią, którą octemwrower ścina, ale bezowocny Kościół jest gałęzią, którą octemwrower usuwa i wrzuca do ognia.
Jan 15:1-3. Ja jestem prawdziwym winem
1″ja jestem (Grecki: ego eimi) prawdziwym winem, a mój ojciec jest rolnikiem. 2każda latorośl we mnie, która nie przynosi owocu, odejmuje (gr. airei). Każda gałązka, która przynosi owoce, ścina, (Grecki: kathairei), aby mogła przynieść więcej owoców. 3 już jesteś oczyszczony (Grecki: kathairoi) z powodu słowa, które powiedziałem do ciebie.”
„jestem (ego eimi) prawdziwym winem” (w. 1A). W tej Ewangelii Jezus używa „ja jestem” (Grecki: ego eimi) przy wielu okazjach:
• „ja jestem chlebem życia” (6:35).
• „ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba” (6:51).
• „jestem światłością świata” (8:12).
• „jestem Owczymi drzwiami” (10:7).
• „jestem dobrym pasterzem” (10:11)
• „ja jestem zmartwychwstaniem i życiem” (11:25).
• „ja jestem Drogą i prawdą, i życiem” (14, 6).
ten język „jestem” przypomina Spotkanie Mojżesza z Bogiem w płonącym krzaku, kiedy Bóg zidentyfikował się z Mojżeszem jako „jestem, który jestem”, mówiąc Mojżeszowi: „powiesz to synom Izraela: ” jestem posłał mnie do ciebie” „(2 Księga Mojżeszowa 3.14).
innymi słowy,” jestem „jest Bogiem, a te metafory” jestem ” identyfikują Jezusa jako Boga. Jest to zgodne z pierwszym stwierdzeniem tej Ewangelii: „na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo” (1:1).
jest to ostatnia z metafor „jestem” w tej Ewangelii. Podobnie jak inne metafory „Jestem” (Chleb, światło, Brama, pasterz itp.), metafora winorośli jest uspokajająca-pocieszająca. Winorośle i winnice są znane uczniom Jezusa i przypominają im o domu (Howard-Brook, 330).
kiedy Jezus identyfikuje się jako prawdziwy krzew winny, sugeruje, że istnieje fałszywy krzew winny . Cytowane powyżej fragmenty Starego Testamentu jasno wskazują, że Izrael był fałszywym krzewem winnym.
” a mój ojciec jest rolnikiem „(w. 1B). Sugeruje to, że ojciec jest przełożonym, ale sugeruje również wielką wzajemność między ojcem a synem. Winnica (syn) jest zależna od winnicy (ojciec) dla jej opieki i karmienia, ale Winnica (ojciec) jest również zależna od winnicy (syn) dla jej produkcji (wierność). Każdy daje życie drugiemu i odbiera życie drugiemu. Nie możemy przeceniać wzajemności, jaka istnieje między ojcem a synem. Jezus mówi: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (10:30).
ojciec / vinegrower wykonuje dwie usługi w celu zwiększenia wydajności winorośli. Po pierwsze: „każda latorośl we mnie, która nie przynosi owocu, zabiera” (W. 2A). Po drugie, ” każda latorośl, która przynosi owoc, przycina, aby przynosiła owoc większy „(w.2B). Ważne jest, aby pamiętać, że niezależnie od tego, czy gałąź jest produktywna, czy nie, vinegrower dzierży ostry nóż. Jeśli gałąź nie jest produktywna, winiarz usuwa ją, ale jeśli winorośl jest produktywna, winiarz ścina ją, aby zwiększyć swoją przyszłą wydajność.
to powinno być dla nas pouczające. Chcielibyśmy wierzyć, że Ojciec usunie bezproduktywną gałąź, ale oszczędzi produktywną gałąź. Jednak troskliwa opieka Ojca oznacza poddanie się nożowi do przycinania octu-doświadczanie utraty relacji i działań, które hamują nasze uczniostwo. Może to być bolesne i pozostawiać nas w niepewności, czy Bóg się tym przejmuje (Craddock, 260).
autor listu do Hebrajczyków wyjaśnia to w ten sposób: „za kogo miłuje Pan, karze i bicze każdego syna, którego przyjmuje” (Hebrajczyków 12:6). Dalej mówi, że” wydaje się, że obecne karanie nie jest radosne, ale bolesne, ale potem daje spokojny owoc sprawiedliwości tym, którzy zostali przez nie ćwiczeni ” (Hebrajczyków 12:11).
chociaż dyscyplina rodzica i przycinanie octu mogą być bolesne, są korzystne. Ważne jest, aby o tym pamiętać, ponieważ życie wiąże się z bólem, a ten tekst zapewnia nas, że nasz ból niekoniecznie jest oznaką niezadowolenia Boga. Wręcz przeciwnie, ból może być znakiem, że Bóg nadal pracuje nad kształtowaniem nas-kształtowaniem naszego życia-aby pomóc nam stać się najlepszymi, jakimi możemy być.
Jezus dalej uspokaja uczniów: „już jesteście oczyszczeni z powodu słowa, które do was powiedziałem” (w.3). Podczas Paschalnego mycia stóp powiedział im: „ktoś, kto się kąpał, musi tylko umyć nogi, ale jest całkowicie czysty. Jesteście czyści, ale nie wszyscy ” (13: 10), wyjątkiem jest Judasz, ten, który go zdradzi (13: 11).
teraz, po raz kolejny, Jezus wymawia swoich uczniów czystymi. Jego słowo ma oczyszczającą moc, kiedy w nie wierzymy i jesteśmy Mu posłuszni. To również jest pouczające. Im bliższa jest nasza relacja z Chrystusem, tym bardziej jesteśmy „oczyszczeni” i tym mniej będziemy wymagać przycinania/oczyszczania (greckie słowo katharoi może oznaczać zarówno przycinanie, jak i oczyszczanie).
istnieje gra słów w wersach 2-3, która jest widoczna tylko w języku greckim. Vinegrower ” zabiera (airei) każdą gałązkę we mnie, która nie przynosi owoców. Każda gałąź, która przynosi owoce, przycina (kathairei), aby przynosiła więcej owoców. Jesteś już przycinany oczyszczony (katharoi) z powodu słowa, które do ciebie powiedziałem.”Wydaje się oczywiste, że autor wybrał te słowa z myślą o ich wartości literackiej.
Jan 15:4-8. Pozostań we mnie,a ja w tobie
4″pozostań we mnie, a ja w tobie. Jako latorośl sama nie może wydać owocu, jeźli nie zostanie w winnej macicy, tak I ty nie możesz, jeźli nie pozostaniesz we mnie. 5JESTEM krzewem winnym. Jesteście gałęziami. Kto we mnie trwa, a ja w nim, ten przynosi obfity owoc, bo oprócz mnie nic nie możecie uczynić. 6jeśli człowiek nie zostaje we mnie, jako latorośl wyrzucony jest, a uschnie; i zbierają je, wrzucić je do ognia, i są spalone. 7 jeźli we Mnie trwać będziecie, a słowa Moje w was trwać będą, o cokolwiek chcecie prosić będziecie,a stanie się wam. 8W tem jest Ojciec mój uwielbiony, abyście owoc obfity przynosili, a tak będziecie uczniami moimi.”
„pozostań (meinate—od meno) we mnie, a ja w Tobie” (w. 4a). Ten czasownik, meno, w różnych formach, występuje w wielu fragmentach tej Ewangelii. W większości przypadków opisują one ważny związek lub stan duchowy:
• Jan zeznał: „widziałem Ducha zstępującego jak gołębica z nieba, i pozostał na nim (emainen)” (1: 32).
• Jezus Gani żydowskich przywódców religijnych, mówiąc:” nie macie w sobie słowa jego (menonta), ponieważ nie wierzycie temu, którego posłał ” (5, 38).
• Jezus mówi: „przyszedłem jako światłość na świat, aby każdy, kto we Mnie wierzy, nie pozostał (meine) w ciemności” (12: 46).
• Jezus mówi: „w domu mojego Ojca Jest wiele domów (monai). Gdyby tak nie było, powiedziałabym ci. Przygotuję wam miejsce ” (14, 2).
• Jezus mówi: „Jeśli ktoś mnie kocha, dotrzyma słowa mego. Ojciec mój będzie go miłował, a my przyjdziemy do niego i uczynimy z nim nasz dom (monen)” (14, 23).
Paweł ma podobny punkt, gdy mówi o byciu ” w Chrystusie.””Nie ma więc teraz żadnego potępienia dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie” (Rzymian 8:1). „W Chrystusie wszyscy ożywieni będą „(1 Koryntian 15: 22).
w 15:4-7 Jezus wyjaśnia, że nasza relacja z nim—nasze trwanie w nim-jest kluczem zarówno do naszej owocności, jak i do naszego przeznaczenia. Chrześcijanin znajduje siłę i cel w relacji z Chrystusem. Osoba słaba staje się silna, gdy jest zaszczepiona na krzewie winnym Chrystusa, a osoba silna staje się podatna na zranienie, gdy jest od niej oderwana.
ponadto Jezus obiecał swoim uczniom, że Ojciec „da wam innego radcę, aby był z wami na zawsze—Ducha prawdy, którego świat nie może przyjąć, bo go nie widzi, ani go nie zna. Znasz go, bo mieszka z Tobą i będzie w tobie. Nie zostawię was sierotami. Przyjdę do ciebie „(14, 16b-18).
C. J. Jung mówi, że Chrystus ” dodaje nowy szczebel do drabiny ewolucji, tworząc nowe stworzenie, które żyje w nowy sposób, do którego cielesny człowiek nie może osiągnąć więcej niż pełzająca rzecz może latać … I … tego śmiałego roszczenia nie można wyśmiać poza sądem. Albowiem (Chrystus) to uczynił. I spotykamy takie nowe stworzenia każdego dnia na ulicach. A my mamy być jednym z nich; mamy żyć tak, aby inni, spotykając się z nami, spojrzeli na nas i znowu spojrzeli, a potem od nas do Jezusa Chrystusa … I być może jest to najbardziej sygnałowy sposób, w jaki możemy pomóc Chrystusowi” (cyt. w plotek, 717).
„pozostań we mnie, a ja w Tobie” (w.4a). Słowa te są również skierowane do kościoła, który ma ważną posługę tylko w takim zakresie, w jakim jest umocowany przez swoją relację z Chrystusem (Cousar, 315).
„jak latorośl nie może sama wydać owocu, chyba że pozostanie w winnym krzewie, Tak I ty nie możesz, jeśli nie pozostaniesz we mnie” (w.4b). Kościół jest zawsze kuszony, by szukać siły u bogatych darczyńców lub związków politycznych, ale Jezus mówi nam, że owocność zaczyna się w zupełnie innym miejscu. Dopóki jesteśmy w jego obecności, jego siła staje się nasza. Gdy tylko odwrócimy się od niego plecami, nasza siła zaczyna się wyczerpywać.
kusi nas, by wierzyć inaczej. Nasze życie modlitewne zostaje pochłonięte przez zatłoczenie. Nasze prawdziwe wartości ujawniają się w sposobie, w jaki ustalamy priorytety—lub pozwalamy im ustalać same priorytety. Dla duchownych wiele rzeczy jest priorytetem. Musimy prowadzić nabożeństwa, wesela i pogrzeby-pocieszać żałobników—odwiedzać pacjentów szpitalnych-uczestniczyć w posiedzeniach zarządu—nadzorować personel—doradzać—prowadzić zajęcia katechetyczne—odbierać telefon—przygotowywać biuletyn—uczestniczyć w działaniach obywatelskich. Wiemy, że również musimy się modlić, ale modlitwa zbyt łatwo gubi się w pośpiechu. Mamy nadzieję, że wystarczy szybkie wołanie o pomoc, Ale Jezus mówi: „pozostań we mnie.”
kusi nas również inna lojalność. Wiemy, że trwanie w Jezusie jest kluczowe dla naszej posługi, ale wiemy również, że lojalność wobec denominacji, biskupa i Dziedzictwa teologicznego pomaga nam iść naprzód. Zbyt łatwo jest uczynić z nich nasze stałe miejsca, ale Jezus mówi: „pozostań we mnie.”
„tak jak latorośl nie może sama wydać owocu, chyba że pozostanie w winnym krzewie, Tak I ty nie możesz, jeśli nie pozostaniesz we mnie”(w. 4b). Trwanie w Jezusie pozwala latorośli przynosić owoce. Jakie owoce?
* Jezus nakazuje nam kochać się wzajemnie (13:34; 15:12), więc miłość musi być jednym z owoców.
• Jezus wzywa nas do przestrzegania Jego przykazań (w. 10), więc posłuszeństwo musi być jednym z owoców.
• Jezus obiecuje radość (w. 11), więc radość musi być jednym z owoców.
• ale być może owoc zawiera więcej niż ujawniono w tym rozdziale. Paweł wspomina o owocach ducha-miłości, radości, pokoju, cierpliwości, dobroci, hojności, wierności, łagodności i samokontroli (Galacjan 5:22). Z pewnością trwanie w Jezusie musi wytworzyć każdy z nich w pewnej mierze.
proszeni o zmierzenie naszej płodności, spoglądamy na chrzciny-frekwencję na nabożeństwach—fundusze zebrane na nowy budynek-lub inne statystyki. Prawdziwa owocność wypływa jednak z naszej trwałej relacji z Jezusem i duchem, którego Jezus obiecuje (w.26). Wynika z tego, że naszym owocem będzie ten, który nam dany i będzie specyficzny dla każdego ucznia.
przypomina mi się młoda kobieta o ograniczonych okolicznościach, której Służba polegała na czytaniu codziennej gazety i modlitwie za noworodki, nowożeńców, rodziny pogrążone w żałobie i inne osoby potrzebujące pomocy Bożej. Wierzę, że miała owocną służbę. Owoce nie muszą być rzeczy, które pasują ładnie na wykresach i wykresach. Testem kwasowym jest to, czy daje chwałę Bogu (w.8).
ale mamy do czynienia z praktycznym pytaniem, jak postępować w biznesie trwania w Jezusie. Co musimy zrobić? Musimy wziąć udział w co najmniej trzech dyscyplinach.
• służba Bogu poprzez kult publiczny i wsparcie kościoła.
• Służba innym, w szczególności służenie potrzebującym.
• Służba sobie przez osobistą modlitwę, nabożeństwa i studiowanie Pisma Świętego.
” jestem winoroślą. Jesteście gałęziami. Ten, kto we mnie trwa, a ja w nim, przynosi owoc obfity, bo oprócz mnie nic nie możecie uczynić”(w. 5). Jezus nie mówi: „Ja jestem drzewem, a Wy gałęziami.”Gałąź drzewa może mieć pewną wartość jako drewno opałowe, nawet jeśli jest oderwana od drzewa. Jednak latorośl winorośli „nadaje się tylko do jednej z dwóch rzeczy, albo do winorośli albo do ognia” (Augustyn).
zamiast stać się po prostu przeciętnym, gdy nie jesteśmy połączeni z Jezusem, stajemy się absolutnie bezsilni. Zamiast zmniejszać wartość naszej pracy i świadectwa, staje się ona zupełnie bezwartościowa. Nie możemy bardziej funkcjonować duchowo, gdy nie jesteśmy połączeni z Jezusem, niż możemy funkcjonować fizycznie, gdy jesteśmy odcięci od powietrza, którym oddychamy. Bycie niezwiązanym z Jezusem jest odcięte od źródła życia. Bez naszego związku z Jezusem jesteśmy całkowicie zależni od naszych własnych zasobów, które przyniosą niewiele owoców lub ich nie przyniosą. Nasze zasoby własne mogą prowadzić do wzrostu, ale ten wzrost może być złośliwy (Ridderbos, 517).
„jeśli człowiek nie zostanie we mnie, zostanie wyrzucony jako latorośl i uschnie; i zbierają je, wrzucają do ognia, i są spalone” (w.6). Odzwierciedla to TON sądu w metaforze Jezusa o owcach i kozłach. Wolelibyśmy, aby Jezus potwierdził naszą dobroć i zapewnił nas o życiu. Zamiast tego dowiadujemy się, że poza Chrystusem nie ma dobroci ani życia.
„jeśli pozostaniesz we mnie, a moje słowa (z greckiego: rhemata) pozostaną w tobie, poprosisz o cokolwiek zechcesz, a stanie się za Ciebie” (w.7). Wcześniej słyszeliśmy: „na początku było Słowo” (logos) (1: 1). Jezus jest Słowem Boga-tym, który ucieleśnia wszystko, co ojciec zamierzał przekazać ludzkości. Słowo użyte w tym wersecie, rhemata, ma związek ze słowami mówionymi. Te rematy (słowa) są naukami Chrystusa, które on zakorzenił w sercach swoich uczniów.
werset 7 brzmi bardzo podobnie do fragmentu „proś, a otrzymasz” w Kazaniu na górze, ale werset 7 ustanawia ważny warunek. Tylko osoba, która trwa w Chrystusie, może oczekiwać, że otrzyma to, o co prosi. Mamy wielką moc, ale tylko wtedy, gdy jesteśmy połączeni ze źródłem mocy. Taka więź kształtuje nasze pytanie. Jeśli trwamy w Chrystusie, a jego słowa trwają w nas, nasza prośba będzie w zgodzie z jego wolą. Jezus mówi: „cokolwiek pragniesz,” ale osoba, która trwa w Chrystusie, nie będzie pragnąć frywolnych lub złych rzeczy. Gdy trwamy w Chrystusie, nasze serca będą skupione na troskach Chrystusa, a nasze modlitwy będą brzmieć coraz bardziej jak jego modlitwy.
„w tym jest Ojciec mój uwielbiony” (w.8a). Słowo „chwała” jest używane w Biblii do mówienia o różnych wspaniałych rzeczach—ale jest używane szczególnie do mówienia o Bożej chwale—aurze związanej z pojawieniem się Boga, która objawia ludziom jego majestat.
Chrystus dzieli chwałę Bożą. Chwała Pana została objawiona przy jego narodzeniu (Ew.Łukasza 2.9; Ew. Jana 1.14). Jego uczniowie, Piotr, Jakub i Jan, mieli przywilej zobaczyć chwałę Chrystusa na górze Przemienienia (9:28-36). Krzyż Chrystusa był potrzebny, aby mógł ” wejść do chwały swojej „(Ew. Łukasza 24.26; Zobacz także Filipian 2.5-11). Ewangelia Jana w szczególności mówi o krzyżu jako o uwielbieniu Chrystusa (Ew.Jana 12.23; 13.31-32). Jezus mówił o powrocie „z mocą i wielką chwałą” (Ew.Łukasza 21.27).
ten werset mówi nam, że my również możemy chwalić Boga poprzez nasze działania i przynoszenie owoców.
” że przynosisz wiele owoców „(w. 8b). Owoce były ważnym źródłem pożywienia dla ludzi w czasach Jezusa. Był to również ważny zasób gotówki. Dobre drzewo owocowe (takie, które wyrosło obfite owoce) było błogosławieństwem dla właściciela winnicy lub sadu. Dobre drzewa wzmocniły jego pozycję w społeczności, a złe drzewa mogły prowadzić do jego zubożenia.
w tym wersecie owoc jest metaforą owoców zdyscyplinowanego życia—życia podobnego do Chrystusa. Ten rodzaj życia daje chwałę Ojcu Niebieskiemu, ponieważ życie podobne do Chrystusa objawia się jako wierne, pełne nadziei i kochające (1 Koryntian 13.13). Ludzie są przyciągani do ludzi z tymi cechami, a to daje chrześcijanom możliwość dawania świadectwa Panu, który sprawia, że takie życie jest możliwe.
„i tak będziecie moimi uczniami” (w.8c). Słowo „uczeń” oznacza tego, kto uczy się od nauczyciela—i praktykuje to, czego uczy nauczyciel.
chociaż nikt z nas nigdy nie będzie doskonale naśladował Chrystusa, ten werset mówi nam, że istnieje wyraźny związek między owocami a uczniostwem. Osoba, która przynosi owoce (żywa jak Chrystus), staje się uczniem Jezusa. Implikacja jest taka, że osoba, która nie przynosi owocu, nie jest uczniem Jezusa.
cytaty z Pisma Świętego pochodzą ze świata Biblia angielska (WEB), domena publiczna (bez praw autorskich) współczesne angielskie tłumaczenie Biblii. Światowa Biblia angielska jest oparta na amerykańskiej wersji standardowej (ASV) Biblii, Biblii Hebraica Stutgartensa Starego Testamentu i greckiego tekstu Nowego Testamentu. ASV, który jest również w domenie publicznej ze względu na wygasłe prawa autorskie, był bardzo dobrym tłumaczeniem, ale zawierał wiele archaicznych słów (hast, shineth itp.), które zostały zaktualizowane w sieci.
Bibliografia:
Barclay, William, the Daily Study Bible, „The Gospel Of John”, Vol. 2 (Edinburgh: The Saint Andrew Press, 1955)
Beasley-Murray, George R., Word Bible Commentary: John (Nashville: Thomas Nelson Publishers, 1999)
Borchert, Gerald L., New American Commentary: John 12-21, Vol, 25b (Nashville: Broadman Press, 2002)
Brown, Raymond, The Anchor Bible: The Gospel According to John XIII-XXI (Garden City: Doubleday, 1970)
Bruce, F. F., The Gospel Of John (Grand Rapids: WM. B. Eerdmans Publishing Co., 1983).
Carson, D. A., The Filar New Testament Commentary: The Gospel Of John (Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1991).Cousar, Charles B., In Brueggemann, Walter; Cousar, Charles B.; Gaventa, Beverly R. and Newsome, James D., Texts for Preaching: a Lectionary Commentary Based on the NRSV-Year B (Louisville: Westminster John Knox Press, 1993)
Craddock, Fred R.; Hayes, John H.; Holladay, Carl R.; and Tucker, Gene M., Preaching Through the Christian Year B (Valley Forge: Trinity Press International, 1993)
Gossip, Arthur John and Howard, Wilbert F., the Interpreter 's Bible, Volume 8 (Nashville: Abingdon, 1952)
Howard-Brook, Wes, Becoming the Children of God: John’ s Gospel and Radical Discipleship (New York: Maryknoll, 1994).
Lincoln, Andrew T., Black ’ s New Testament Commentary: The Gospel According to John (London: Continuum, 2005)
Moloney, Francis J., Sacra Pagina: The Gospel Of John (Collegeville: The Liturgic Press, 1998)
Morris, Leon, The New International Commentary on the New Testament: Ewangelia według Jana (Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1995).
O 'Day, Gail R., The New Interpreter’ s Bible, Volume IX (Nashville: Abingdon, 1995)
Palmer, Earl F., The Book That John Wrote (Vancouver: Regent College Publishing, 1975)
Pazdan, Mary Margaret, in Van Harn, Roger (ed.), The Lectionary Commentary: Theological Exegesis for Sunday ’ s Text. The Third Readings: the Gospels (Grand Rapids: Eerdmans, 2001)
Ridderbos, Herman (translated by John Vriend), The Gospel Of John: a Theological Commentary (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1997)
Sloyan, Gerald,” John, ” Interpretation (Atlanta: John Knox Press, 1988)